Aanmelden kan via de website van de Unie.

Programma

13:00-13:55 Plenaire sessie: wat verwachten anderen van waterbeheerders in de energietransitie?

Tijdens deze plenaire sessie licht Unie-bestuurder Dirk-Siert Schoonman toe hoe hij de rol van waterschappen voor de energietransitie ziet. Aan de hand van verschillende thema’s als ‘de RWZI als energiehub’, ‘aquathermie’ en ‘zonneparken en windenergie’ nodigt dagvoorzitter Arie-Willem Bijl de panelleden Ed Nijpels, voorzitter voortgangsoverleg Klimaatakkoord, Sandor Gaastra, DG Klimaat en Energie bij EZK, Rudi Gerard, directeur watersysteem en waterketen bij Waterschap Rijn en IJssel Joost Buntsma, directeur van STOWA uit om hun verwachtingen van het waterbeheer ten aanzien van de energietransitie uit te spreken én aan te geven wat hiervoor nodig is.

14:00-14:50 Parallelsessie 1a: De RWZI als energiehub

Welke kansen biedt de RWZI als energiehub?  Wat kan het waterschap met waterstof? De rioolwaterzuiveringen bieden goede kansen om het elektriciteitsnetwerk te ontlasten. Dat blijkt uit onderzoek door adviesbureau Pondera. Overbelasting van het netwerk kan de ontwikkeling van energieprojecten belemmeren, en daarmee ook de ambities van de Regionale Energiestrategieën. Rioolwaterzuiveringen bieden ruimte voor afstemming van vraag en aanbod van energie en voor samenwerking met de directe omgeving. Daarnaast lijkt de rioolwaterzuivering een veelbelovende locatie te zijn voor productie en gebruik van groene  waterstof.

14:00-14:50 Parallelsessie 1b: Schaarse rechten – komt een initiatiefnemer bij het waterschap…

Welke juridische mogelijkheden heb je als waterschap om te bepalen met welke partijen je aan de energietransitie wil werken? Vanuit WARES is aan de hand van een aantal praktijkgevallen een handreiking opgesteld over aanbesteden en schaarse rechten. Tijdens deze sessie kunnen waterschappen vragen stellen aan de auteurs. Zij weten alles van de mogelijke rollen en bewegingsruimte van het waterschap in aanbestedingen en samenwerkingsconstructies. De handreiking wordt de deelnemers van tevoren toegezonden.

14:55-15:10 Plenaire terugkoppeling: wat zijn de inzichten tot nu toe?

15:10-15:20 Pauze

15:20-15:40 Parallelsessie 2a: Praktijkcase Samenwerking met lokale energiecoöperaties

Richard Moerman – Waterschap de Dommel

Waterschap De Dommel hecht veel waarde aan het stimuleren van de energietransitie. Zelf zetten we maximaal in op de productie van biogas/groengas uit zuiveringsslib. Voor de productie van hernieuwbare elektriciteit uit zon, wind en waterkracht faciliteren we lokale energiecoöperaties. Dit heeft geresulteerd in een waterkrachtcentrale van Dommelstroom; een zonneweide van Zonmaatje en een windpark van Spinderwind. Het idee hierachter is dat deze projecten een spin-off kunnen zijn voor nieuwe lokale energie- en besparingsprojecten vanuit de coöperaties. Daarnaast leggen we een verbinding tussen het waterschap en de nabij bewoners. Onze ervaring hierin, inclusief de ondervonden hobbels, zal ik kort met jullie delen. Halen we hiermee ook de ambitie energieneutraal in 2025 of is dat ondergeschikt aan het regionale belang?

15:20-15:40 Parallelsessie 2b: Praktijkcase Samenwerken aan TEO in Katwijk en Alphen aan de Rijn

Katinka Schipper – Hoogheemraadschap Rijnland

In deze sessie zoomen we in van kansen voor aquathermie op regionaal (RES Holland Rijnland) naar lokaal niveau en lichten we twee specifieke TEO-projecten langs de Oude Rijn toe. Het project Hoornes Aardgasvrij is een van de proeftuinen voor aardgasvrije wijken in Nederland. Samen met de gemeente Katwijk en woningbouwcorporatie Dunavie werken we toe aan een duurzame en betaalbare warmtevoorziening van de bestaande wijk Hoornes. In de Planetenbuurt in Alphen aan den Rijn faciliteert Rijnland een initiatief om een het Alrijne ziekenhuis en omringende zorgcomplexen te verwarmen met aquathermie. Welke rol pakt Rijnland en hoe staat verlopen deze projecten tot nu toe? Gaat realisatie in 2022 daadwerkelijk lukken?

15:20-15:40 Parallelsessie 2c: Praktijkcase Schatzoeken aquathermie

Hans Schouffoer – Waterschap Hollandse Delta
Jeroen de Bruin - Waterprof

Hans Schouffoer van waterschap Hollandse Delta en Jeroen de Bruin van adviesbureau Waterprof nemen je mee in het schatzoeken naar warmtekansen met aquathermie. Over hoe je een vertaling kan maken van theoretische potentie naar kansen in de praktijk. Samenwerking tussen waterschap, gemeente, woningcorporatie en inwoners in de RES regio’s Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee staat hierbij centraal.

15:40-16:00 Parallelsessie 3a: Praktijkcase Ontwikkeling warmtenet in de wijk Vredenburg-Kronenburg in Arnhem- Zuid

Onno van Gilst – Waterschap Rivierenland

Waterschap Rivierenland is betrokken bij de planvorming voor een warmtenet in de wijk Vredenburg-Kronenburg in Arnhem-Zuid. Samen met 7 andere partijen werken we aan een warmtenet voor ca. 400 woningen en 2 kantoorcomplexen. Het warmteconcept voorziet in warmte-onttrekking vanuit het oppervlaktewater, de aanleg van een warmtenet en de levering van warmte aan de gebruikers. Het traject om tot een haalbaar concept te komen heeft hierbij veel aandacht gevraagd, maar door een goede procesregie en bereidheid van alle partijen om elkaar vast te houden is het toch gelukt. In de uitwerking naar de realisatie werkt blijven de partijen intensief samenwerken. In de presentatie wordt de rol van het waterschap in het project toegelicht. 

15:40-16:00 Parallelsessie 3b: Praktijkcase Warmte uit Water – Casus Zutphen

Arianne de Vries – Rijkswaterstaat
Nico Buskens – Qirion

Een duurzame leefomgeving heeft bij Rijkswaterstaat grote prioriteit. Met TEO (thermische enrgie uit oppervlaktewater) Zutphen willen wij ontdekken hoe we met het inzetten van ons areaal (i.d.g. de IJssel) aan de energietransitie hieraan kunnen bijdragen. Met TEO Zutphen willen wij een succesvolle energietransitie TEO-project laten zien die we landelijk kunnen herhalen om naar veel andere plekken in het land te kopiëren. Met TEO Zutphen willen we laten zien dat we als regionale beheerder een betrouwbare en actieve bestuurlijke partner zijn die kan reageren op vragen uit de markt.

De casus Zutphen wordt gefaciliteerd vanuit het project Warmte uit Water. Het Project Warmte uit Water is een co-creatieve samenwerking tussen Rijkswaterstaat en Alliander en heeft als doel om de sectoren Water én Energie in de praktijk met elkaar te verbinden door het ontwikkelen van een schaalbaar en herhaalbaar TEO-concept.

Warmte uit Water stimuleert de samenwerking van partijen binnen de warmteketen. De lessen die in het traject zijn geleerd op het gebied van juridische, technische, organisatorische en financiële vraagstukken willen we graag met jullie delen in de sessie op 25 november.  

15:40-16:00 Parallelsessie 3c: Praktijkcase Overstap naar HVO-diesel

Bertwin Post – Waterschap Drents Overijsselse Delta

Het waterschap Drents Overijsselse Delta heeft een overstap gemaakt van diesel naar HVO-diesel. Door het gebruik van duurzame HVO-diesel (Hydrotreated Vegetable Oil) voor het machinepark daalt de uitstoot van CO2 van het waterschap aanzienlijk. Omdat HVO een CO2-reductie oplevert van ten minste 89% in vergelijking met normale diesel, past het gebruik van HVO prima binnen de doelstelling om duurzaam te werken. Inmiddels zijn de duurzamere machines voorzien van een sticker. Naast minder CO2-uitstoot is er een ander voordeel van HVO, deze brandstof is beter voor de motoren. Hierdoor zijn de onderhoudskosten op de lange termijn lager. Ook is het verbruik van deze brandstof efficiënter en hoeft er minder AdBlue toegevoegd te worden.

Waterbeheer en Regionale Energiestrategieën: WARES

WARES, het onderzoeksprogramma voor WAterbeheer en Regionale EnergieStrategieën is in oktober 2019 gestart door de Unie van Waterschappen en het kenniscentrum van regionale waterbeheerders STOWA. Het doel: helder krijgen hoe aquathermie, windmolens, zonnepanelen en energieopslag een plek kunnen krijgen in het waterbeheer. Met focus op de bijdrage van waterbeheerders in de Regionale Energiestrategieën (RES). Speciale aandacht gaat uit naar de ecologische, juridische en governance aspecten van energieprojecten. WARES wordt mede mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.