> Bekijk het speciale e-zine van onze relatiedag

“Fijn dat we elkaar weer in het echt kunnen ontmoeten!” Met die openingszin verwoordde dagvoorzitter Sacha de Boer waarschijnlijk het gevoel van (bijna) alle aanwezigen. De stralende lentezon deed de rest. Het humeur van de aanwezigen was in ieder geval opperbest. Maar ook dat van de sprekers, al hadden de meesten wel een paar serieuze boodschappen voor de deelnemers. Zoals oud-astronaut André Kuipers die aan de hand van prachtige ruimtebeelden met veel vaart en humor - en in een pak van gereclycled katoen - vertelde over de geschiedenis van de ruimtevaart en zijn missies naar het ISS-ruimtestation. Maar die ook zijn zorgen uitte over de toekomst van onze planeet. Hij herinnerde de aanwezigen aan de iconische foto ‘Earth Rise’ die astronaut Bill Anders vanuit Apollo 8 maakte. Daarop zie je de opkomst van de aarde vanachter het oppervlak van de maan. Later zou de astronaut daarover zeggen: “We gingen naar de maan, maar ontdekten de aarde.”

Maar hoe breng je dat evenwicht terug? Bijvoorbeeld door te stoppen met ontbossen, Afrika te vergroenen, vertical farming, onze vleesconsumptie minimaliseren en vaart maken met schone duurzame energie, aldus Kuipers. 

Adel verplicht

Daarna was er een speciale video boodschap van prof. dr. Patrick Verkooijen, die leiding geeft aan het Global Center on Adaptation. Deze internationale organisatie zet zich in om landen, organisaties en bedrijven te stimuleren klimaatbestendig te worden. Het hoofdkantoor van het GCA bevindt zich sinds 2021 in het Floating Office Rotterdam, het grootste drijvende kantoorgebouw ter wereld. Verkooijens boodschap was glashelder: we moeten ons aanpassen aan het veranderende klimaat. Water speelt daarbij een belangrijke rol en Nederland is in alle opzichten een waterland bij uitstek. We hebben de kennis én inzichten om anderen te helpen stappen te maken. En voor de Nederlandse watersector geldt: adel verplicht. De sector geeft al het goede voorbeeld, maar moet dat blijven doen en daar waar het kan nog een tandje bijzetten, aldus Verkooijen. Bekijk de hele videoboodschap verderop in ons e-zine.

Grillig samenspel

De volgende spreker, Nicolien Kroon, werkte 15 jaar lang als meteoroloog bij de Luchtmacht. Sinds mei 2014 presenteert ze weerberichten op RTL en verzorgt ze weervideo's voor Buienradar. Kroon schetste een somber beeld van de opwarming van de aarde en het grillige samenspel van de effecten die het heeft. Als al het landijs op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel met zeven meter. Maar als ook al het ijs van Antarctica smelt, stijgt hij met maar liefst 58 meter, waarschuwde ze de aanwezigen. En waarom is het zo belangrijk dat we slechts 1,5 graad opwarming toestaan? Omdat iedere graad Celsius 7 procent meer vocht in de lucht betekent, met als logisch gevolg steeds zwaardere piekbuien die steeds grotere ontwrichtende effecten hebben.

Bouwen met natuur

Nadat Kuipers en Kroon de globale problematiek helder en indringend uit de doeken hadden gedaan, en daarbij richtingen hadden gegeven voor oplossingen, was het de beurt aan prof. dr. Tjeerd Bouma. Bouma, als biogeomorphologist werkzaam bij het NIOZ, en gespecialiseerd in delta’s en maritieme systemen, ging concreet in op de vraag wat we in Nederland kunnen doen om ons voor te bereiden op de effecten van klimatologische veranderingen, met name zeespiegelrijzing. Zijn waarschuwing: statische antwoorden (zoals het voortdurend (blijven) ophogen van onze dijken) volstaan niet meer als de dynamiek van het natuurlijke systeem zo sterk toeneemt. Maar de natuur kan ons helpen, aldus Bouma. Veerkracht is daarbij het sleutelwoord. Hij noemde enkele grotere en kleinere succesvolle voorbeelden van wat wordt genoemd ‘Bouwen met Natuur’ (Building with Nature). Onder meer de ‘Zandmotor’ bij Hoek van Holland. Hierbij wordt gebruik gemaakt van zeestromingen om zand op een natuurlijke manier via bezinking langs de kust te suppleren. Hij presenteerde zelf een idee hoe je bouwen met natuur kunt toepassen om de kustverdediging op orde te houden. Schorren en kwelders zijn buitendijkse gebieden die meegroeien met de stijging van de zeespiegel, omdat er steeds slib op wordt afgezet.

Impact

Na de sprekers ging Sacha de Boer kort in gesprek met jubilerend directeur Joost Buntsma.  Buntsma was trots en genoot van de dag: “Maar morgen gaan we weer gewoon verder met waar we voor staan: samen met onze partners nieuwe kennis en inzichten ontwikkelen en delen om waterbeheerders te ondersteunen bij de enorme opgaven waar ze voor staan.” Hij sprak over de noodzaak om de impact van het STOWA-werk verder te vergroten. “We moeten nog meer werk maken van het implementeren en aan de grond zetten van de opgedane kennis en inzichten, en de producten en diensten die we ontwikkelen. Daar kunnen we nog een slag in maken.”

Het concept van gezamenlijk, vraaggestuurde kennisontwikkeling en innovatie is na 50 jaar nog altijd een sterke formule, zo bleek tijdens deze dag. “STOWA is erg succesvol. Dat verdient een compliment. Maar we moeten koers houden, doorgaan op de ingeslagen weg en volhouden,” zei scheidend STOWA-voorzitter Luc Kohsiek, dijkgraaf van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Zijn opvolger in het bestuur Geert-Jan ten Brink (Hunze en Aa's) bedankte Luc Kohsiek voor zijn werk als voorzitter, een functie die hij sinds 2013 bekleedde. Volgens Ten Brink speelt STOWA als kennismakelaar een belangrijke rol voor de waterschappen. Maar hij vond tegelijkertijd dat het kenniscentrum moet blijven investeren in de relatie met diezelfde waterschappen: “We hebben jullie nodig om te blijven zoeken naar handelingsperspectieven, want de uitdagingen voor regionale waterbeheerders worden de komende jaren alleen maar groter.”

Na de zes deelsessies (waarover u binnenkort meer kunt lezen in een speciale relatiedagiuitgave van ons e-zine) sloot illusionist Victor Mids (van het programma Mindf*ck) de dag op een vrolijke manier af. Mids maakt in zijn illusies handig gebruik van hedendaagse psychologische inzichten en van de manier waarop het menselijk brein werkt en je datzelfde brein kunt bedotten. Maar soms ook van koude statistiek: de meeste mensen denken bij een kleur aan rood en bij een stuk gereedschap aan een hamer. Zet je publiek eerst aan het werk met een paar sommen en vraag dan direct naar de eerste kleur en het eerste gereedschap dat in ze opkomt… Succes verzekerd! Maar hij verklapte lang niet al zijn trucs. Na zijn optreden liet hij de zaal dan ook achter met voldoende stof tot nadenken en napraten voor bij de afsluitende borrel.