24 juni 2020
Klimaatrobuust beekdal: natuurlijk waar het kan, technisch waar het moet
Hoe zorgen we ervoor dat onze beekdalen klimaatbestendig worden? En welke inspanningen moeten daarvoor worden geleverd? Samen met de CoP Beken en Rivieren ontwikkelde STOWA een ‘praatplaat’ die laat zien hoe die inspanningen eruit kunnen zien voor het waterbeheer, het natuurbeheer, de landbouw en de stad. Het uitgangspunt daarbij is: natuurlijk waar het kan, technisch waar het moet. Op vrijdag 12 juni gingen vertegenwoordigers van alle betrokken partijen erover met elkaar in gesprek.
> Download het complete verslag, inclusief links
Ernest de Groot, lid van het dagelijks bestuur van waterschap Aa en Maas en voorzitter van de CoP Beken en Rivieren, schetste aan het begin van de bijeenkomt de uitdagingen waar we voor staan. Van de beekdalen hebben we in het verleden 'geweldige ontwateringsmachines' gemaakt, aldus De Groot. Beekdalen zijn gedraineerd en beken zijn overgedimensioneerd en rechtgetrokken, vooral ten faveure van de landbouw op de hogere zandgronden. Maar deze ingrepen hebben ertoe geleid dat het watersysteem nu onvoldoende is ingericht voor het opvangen van kortstondige piekbuien en langere perioden van droogte. En juist deze effecten doen zich door klimaatverandering steeds vaker voor. Boeren moesten de afgelopen jaren door de droogte bijvoorbeeld steeds vaker en steeds eerder gaan beregenen om hun opbrengsten op peil te houden. Dit leidde tot nog lagere grondwaterstanden, verslechterende waterkwaliteit, droogvallende beken en een verlies aan biodiversiteit. De Groot hield een pleidooi voor het terugbrengen van de natuurlijke sponswerking van de bodem, via het aloude adagium: vasthouden, bergen, afvoeren.
Praatplaat
Maar welke maatregelen kun je daarvoor nemen? De praatplaat die STOWA en de CoP Beken en Rivieren hebben uitgebracht, brengt dit in beeld. Mirja Kits van waterschap De Dommel en lid van het kernteam van de CoP, gaf tijdens deze online bijeenkomst een toelichting op de plaat. De plaat laat zien dat een beekdal van bron tot monding, en van hogere zandgronden tot de laag gelegen beek, een complexe combinatie van water- en bodemsysteem is. Daarin hangt alles met elkaar samen.
Op de plaat is voor de vier belangrijkste functies - waterbeheer, landbouw, natuur en stad - uitgewerkt welke maatregelen er genomen kunnen worden. Zowel in het water- als het bodemsysteem.
Het uitgangspunt bij alle maatregelen is: natuurlijk waar het kan, technisch waar het moet. De grote plus van de praatplaat is volgens Kits dat er een samenhangend beeld ontstaat van maatregelen die je kunt nemen. Daarbij kan een maatregel voor de ene functie helpen om de problemen voor een andere functie op de lossen. De plaat en alle deelplaten zijn te downloaden vanaf www.stowa.nl/praatplaat. Alle platen zijn rechtenvrij te gebruiken. Graag met bronvermelding (CoP Beken en Rivieren i.s.m. STOWA, tekeningen Ronald van der Heide).
Meer informatie
De praatplaat klimaatrobuust beekdallandschap plus de begeleidende tekst kunt u downloaden vanaf www.stowa.nl/praatplaat
Tijden het debat werden vijf korte films vertoond over de verschillende functies van het beekdal. Deze kunt u hieronder bekijken:
- De praatplaat, met Ernest de Groot, voorzitter van de CoP Beken en Rivieren
- Het water in het beekdal, met Esther de Jong, aquatisch ecoloog van waterschap Limburg
- Het agrarisch bedrijf in het beekdal, met melkveehouder Toon Loonen
- De stad en het beekdal, met Jan Erik Kikkert beleidsmedewerker Natuur en Landschap gemeente Venray
- De natuur in het beekdal, met Klaas van der Laan, zelfstandig hydro-ecoloog (vh Staatsbosbeheer)
Hieronder vindt u tevens links naar:
> De presentatie Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving Berno Strootman, visie op de toekomstige inrichting van Nederland en de hogere zandgronden.
> Toelichting van waterschapper Mirja Kits op de praatplaat
Gesprekken tussen bestuurders van stad, water, natuur en landbouw zijn terug te kijken op video. > Bekijk
Voor algemene informatie kunt u ook kijken op de website van de CoP beken en rivieren.