17 maart 2020
Nieuw kennisprogramma over waterbeheer en energietransitie
Van aquathermie tot windmolens op rioolwaterzuiveringen: waterbeheerders doen volop mee aan de energietransitie. De waterschappen hebben in oktober 2019 ingestemd met het Klimaatakkoord en willen graag een substantiële bijdrage leveren aan het opwekken van duurzame energie. Om de potenties van het waterbeheer ten volle te kunnen benutten, zijn de Unie van Waterschappen en STOWA het onderzoeksprogramma 'Waterbeheer en Regionale Energiestrategieën' gestart: WARES.
WARES bouwt voort op eerdere onderzoeken die vanuit de Green Deal Energie met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn uitgevoerd. De focus komt nu meer te liggen op de Regionale Energiestrategie (RES). Met de Regionale Energiestrategieën zijn de regio’s op zoek naar hernieuwbare bronnen van elektriciteit en warmte. Waterbeheerders leveren ook een bijdrage aan deze zoektocht, bijvoorbeeld door warmte te winnen uit riool- of oppervlaktewater, of door windmolens of zonnepanelen te plaatsen.
Dit vraagt in veel gevallen om nader onderzoek naar de ecologische effecten en juridische en veiligheidsaspecten van deze technieken.Hiervoor is programma WARES opgezet. Dit programma wordt gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en bestaat uit 3 onderdelen:
a. Aquathermie
Het potentieel van thermische energie uit water voor de energietransitie lijkt groot: uit eerder onderzoek van STOWA blijkt dat zeker 50% van de gebouwen in Nederland in potentie verwarmd kan worden met aquathermie. Om de ecologische effecten van aquathermie te kunnen beheersen en de toepassing van aquathermie te stimuleren, bevat het WARES-programma diverse projecten op het gebied van aquathermie:
- Effecten Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO)
- Leren van ervaringen aquathermie
- Configuraties aquathermie
- Aquathermieviewer
b. Opwek en opslag van duurzame energie
Waterschappen willen hun wateren en terreinen inzetten voor energieopwek en -opslag. Naar de mogelijkheden van zonnepanelen op dijken en water en de effecten daarvan loopt al onderzoek. In het kader van WARES onderzoekt STOWA daarnaast welke kleine windmolens geschikt zijn voor rioolwaterzuiveringsinstallaties en poldergemalen. Over de verschillende mogelijkheden van energieopslag door waterbeheerders en hun mogelijke rol hierbij wordt een verkenning gedaan. Daarnaast bereidt de Unie van Waterschappen nader onderzoek voor naar de samenwerking met energiecoöperaties en de rioolwaterzuivering als Energie hub.
c. Juridische knelpunten
Waterbeheerders die pionieren met nieuwe energiebronnen komen vaak juridische knelpunten tegen. De Unie van Waterschappen doet in aanvulling op de bestaande Juridische Handreiking nieuw onderzoek hiernaar. Resultaten van actuele projecten in de regio’s worden gebundeld, zodat Waterschappen van elkaar kunnen leren.