Er wordt naarstig gezocht naar alternatieven voor fossiele brandstoffen. In Nederland wordt onder meer gekeken naar de mogelijkheden om warmte te winnen uit afvalwater en oppervlaktewater. Op steeds meer plekken gebeurt dat al. Maar vooral rond het terugwinnen van warmte uit oppervlaktewater zijn er nog de nodige vragen.

Het oppervlaktewater in een terugwin-installatie passeert een filter en een warmtewisselaar. Vervolgens wordt het op een lagere temperatuur weer geloosd. Kleine organismen, zoals zoöplankton en vislarven, kunnen de installatie worden ingezogen en daar schade van ondervionden door de optredende krachten en de temperatuurschok. Omdat de belangstelling voor het terugwinnen van thermische energie uit oppervlaktewater als alternatieve warmtebron sterk toeneemt, willen waterbeheerders deze mogelijke effecten en de impact op het watersysteem goed leren kennen.

Voor deze studie is wetenschappelijke literatuur verzameld over effecten van vergelijkbare installaties, zoals koelinstallaties. In de onderzochte literatuur ontbrak echter voldoende informatie over de kenmerken van deze installaties, waardoor het lastig is de vergelijking te maken met de terugwin-installaties.

Wel kan men concluderen dat de effecten op populatie- en ecosysteemniveau in grote dynamische wateren mogelijk beperkt zijn. In kleine afgesloten wateren kunnen mogelijk wel grotere effecten optreden. Toepassing van een gesloten systeem, dat geen water inneemt, kan dan de voorkeur hebben.

De door de onderzoekers aanbevolen veldstudies moeten meer inzicht geven in de schade die filters en warmtewisselaars, maar ook de verschillende reinigingsmethodes, toebrengen aan organismen. Vervolgens kan men met ecologische modellen doorrekenen wat voor verschillende water- typen de mogelijke gevolgen op populatie- en ecosysteemniveau zijn.

STOWA gaat met diverse waterschappen, Rijkswaterstaat en kennisinstellingen aan de slag om deze vragen verder te onderzoeken, zodat waterbeheerders een zorgvuldige afweging kunnen maken bij hun vergunningverlening.