12 oktober 2023
Wat betekenen nieuwe klimaatscenario’s voor de neerslagstatistieken die waterbeheerders hanteren?
STOWA werkt al vanaf 2021 aan het verbeteren van de meteorologische informatievoorziening voor het regionale waterbeheer. In dat verband wordt onder meer gekeken of de neerslagstatistieken die nu worden gehanteerd (daterend uit 2019) moeten worden geactualiseerd op basis van de nieuwste klimaatscenario’s van het KNMI. Het antwoord: de zogenoemde basisstatistiek voor het huidige klimaat niet, voor het toekomstige klimaat mogelijk wel.
De nieuwe nationale klimaatscenario’s van het KNMI laten zien wat Nederland de komende decennia te wachten staat aan klimaatverandering. Het klimaat verandert zelfs in de meest optimistische scenario’s nog een flinke tijd door, met grote gevolgen voor Nederland. Het wordt in alle seizoenen warmer, met meer tropische dagen en minder vorstdagen. De winter wordt natter, de zomer wordt droger en er ontstaan zwaardere buien. De zeespiegel blijft stijgen.
In de zomer gaat het in de toekomst minder regenen en verliezen we meer vocht door verdamping. Daardoor komen langdurige of extreme droogtes vaker voor. Maar het wordt volgens het KNMI niet alleen droger: ook zware buien worden intenser. Dat maakt het lastiger om met deze stijgende risico's om te gaan: we moeten voorbereid zijn op zowel meer regen in korte tijd, als langere periodes van hitte en droogte. Kortom: een flinke opgave voor de (regionale) waterbeheerders. Bekijk het gebruikersrapport KNMI'23-klimaatscenario's (pdf)
Basisstatistiek herzien?
De vraag is wat de nieuwste scenario’s betekenen voor de neerslagstatistieken die waterbeheerders nu hanteren. STOWA heeft laten onderzoeken of de nieuw verschenen neerslaggegevens aanleiding zijn om de in 2019 afgeleide basisstatistiek voor het huidige klimaat te herzien. Deze statistiek geeft inzicht in de hoeveelheid neerslag (in mm) die verwacht mag worden bij een bepaalde duur (in dit geval: van 10 minuten tot 10 dagen) bij een bepaalde herhalingstijd (bijvoorbeeld eens in de 10 of 100 jaar).
De statistiek geeft een betrouwbaar beeld van extreme neerslaggebeurtenissen anno nu (het referentiejaar is 2014). De effecten van al opgetreden klimaatverandering zijn erin meegenomen. De conclusie is dat de nieuwe gegevens geen aanleiding geven tot het herzien van deze basisstatistiek.
Maar waterbeheerders maken ook gebruik van toekomststatistiek voor extreme neerslag. Deze geeft de karakteristieken weer van extreme neerslaggebeurtenissen in het jaar 2030, 2050 en 2085, bij veranderende klimatologische omstandigheden. Deze statistiek is afgeleid door de basisstatistiek te combineren met de veranderingen in extreme neerslag volgens de KNMI’14 klimaatscenario’s. De komende maanden wordt onderzocht of deze statistiek moet worden aangepast op basis van de nieuwe klimaatscenario’s. Dat kon niet eerder, want eerst moesten de nieuwe scenario’s worden gepubliceerd. Rond de zomer van 2024 is het onderzoek afgerond en weten de waterbeheerders meer.
Download het onderzoeksrapport Beoordeling neerslagstatistiek. Meteo-onderzoek ten behoeve van het waterbeheer. Deelrapport 1. Hierin worden de uitkomsten toegelicht.
> Download een brochure over de neerslagstatistieken die nu worden gebruikt