Zo'n acht jaar geleden is het initiatief genomen voor de ontwikkeling van de Waterwijzer Landbouw (WWL), als alternatief voor de bestaande HELP-tabellen om waterhuishoudkundig aangestuurde landbouwkundige opbrengstdepressies mee te kunnen bepalen. Het nadeel van de HELP-tabellen was dat deze in de jaren ’70-‘80 ontwikkeld zijn en niet meer in de huidige behoeften voorzien. Zo houdt het HELP-instrumentarium geen rekening met de reeds ingetreden en nog aankomende klimaatverandering, is het instrumentarium onvoldoende flexibel wat bodem- en gewastypes betreft, geeft de HELP-methodiek alleen inzicht in langjarig gemiddelde effecten en dus niet voor individuele jaren, wordt zoutschade niet meegenomen, is er geen onderscheid mogelijk tussen directe en indirect effecten, is natschade alleen gebaseerd op expert judgement en zijn de uitkomsten niet meer herleidbaar.

De als alternatief ontwikkelde Waterwijzer Landbouw kan op verschillende manieren gebruikt worden. Zo kan een tabel geraadpleegd worden (https://waterwijzerlandbouw.wur.nl/tool.html), waarbij grondwatersituatie, regio, gewas, bodemtype en klimaattype als input dienen om de opbrengstdepressie te berekenen. Er kan echter ook maatwerk geleverd worden door de onderliggende modellen in de eigen modelleeromgeving in te zetten en van input te voorzien.

Omdat de WWL als postprocessor bij veel NHI-toepassingen ingezet zal worden (regionale modellen, LHM, NWM), zal de WWL na realisatie van het NHI in 2022 in principe opgenomen worden binnen de beheer- en onderhoudsorganisatie van het NHI.

De WWL is ontwikkeld  door een breed consortium en de ontwikkeling wordt breed ondersteund. Bij het opleveren en vrijgeven is door de toenmalige begeleidingsgroep onderkend dat er zeker tekortkomingen zijn.

Men vond het echter belangrijk dat er ervaring met het instrument werd opgedaan en deze terug te geven aan de ontwikkelaars en zodoende te kijken om stapsgewijs verbeteringen door te voeren. Sinds het gereed komen van de WWL zijn die verbeterpunten verzameld bij gebruikersbijeenkomsten en worden deze zoveel mogelijk opgepakt. Zo werden vraagtekens gezet bij de uitkomsten voor sommige bodemtypes (met name zandgronden en bodemeenheden met (zeer) zware klei in het bodemprofiel), indirecte effecten die leiden tot gewasopbrengstdepressie die niet direct gerelateerd zijn aan de gewasverdamping en schades a.g.v. zuurstofstress. De genoemde tekortkomingen inclusief waarschuwing t.a.v. het gebruik van de WWL zijn overigens ook door de ontwikkelaars zelf aangegeven op de website waar het instrument te downloaden is. In de recent uitgekomen WWL 3.0.0 is een deel van deze kritiekpunten opgelost.

De Waterwijzer Landbouw is nu een paar jaar beschikbaar en vanuit het NHI is de wens geuit om de Waterwijzer Landbouw voor te leggen aan de Wetenschappelijke commissie. De eerste bijeenkomst van deze commissie vond plaats op 20 oktober. In deze commissie zitten Marc Bierkens (UU/WAC), Bart van den Hurk (Deltares/VU/WAC), Martine van der Ploeg (WUR), Stefan Dekker (UU) en Ann van Griensven (Vrije Universiteit Brussel / IHE-Delft) en staat onder voorzitterschap van Harold van Waveren (RWS). Een zienswijze van deze wetenschappelijke commissie op consistentie, transparantie en ‘doet het instrument wat het moet doen’ wordt in het voorjaar van 2022 verwacht.

Nadere informatie: Jacques Peerboom jacques.peerboom@rws.nl