10 september 2018
Watersnoodmedailles
Onlangs verscheen bij STOWA een bijzonder boekje over Koninklijke onderscheidingen voor ‘ijver, moed en zelfopoffering’ tijdens watersnoden. Het boekje werd gepresenteerd tijdens een de dag over waterstaatkundig erfgoed, op 7 september jl. in Appeltern.
Het is een onderscheiding die je misschien liever niet uitreikt: een watersnoodmedaille. Het is volgens samensteller Robin Biemans dan ook gelukkig al een hele tijd geleden dat hij voor het laatst op iemands revers werd gespeld. In 1926 om precies te zijn.
Het verlenen van onderscheidingen voor een watersnood is volgens Biemans een markant stukje Vaderlandse geschiedenis: “Die begint na de watersnoodramp in 1825 met de verlening van enkele koninklijke beloningspenningen. Na de watersnoodramp van 1855 wordt er zelfs een speciale koninklijke draagmedaille ingesteld, met de bedoeling die ook bij een toekomstige watersnood te gebruiken. Deze medaille wordt tot en met de watersnood van 1926 gebruikt. Daarna raakt de medaille in de vergetelheid. In 1953 is iedereen hem blijkbaar vergeten, want niemand wordt er na de ramp nog mee onderscheiden.”
Cornelis Wijdenes Spaans is één van de mensen die ooit een watersnoodmedaille kreeg uitgereikt, na de watersnoodramp in 1916. Langs de hele Zuiderzeekust overstromen in januari van dat jaar dijken door een zware zuidwesterstorm.
Vooral Noord-Holland wordt zwaar getroffen. Deze overstromingen leiden uiteindelijk tot de afsluiting van de Zuiderzee. Biemans: “Na deze ramp was er veel kritiek op de waterschappen die de dijken beheerden. Ze waren volgens velen te klein en niet deskundig genoeg. Uiteindelijk richt de provincie Noord-Holland daarom in 1920 een nieuw, groot waterschap op: Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier, één van de voorlopers van het huidige hoogheemraadschap." Cornelis Wijdenes Spaans krijgt voor zijn kundige optreden tijdens de watersnood als burgemeester van Anna Paulowna een koninklijke watersnoodmedaille van koningin Wilhelmina (zie foto). Later wordt hij de eerste dijkgraaf van het nieuw opgerichte hoogheemraadschap.
>Download Hoe boekje ‘De Watersnoodmedaille in het Koninkrijk der Nederlanden’
Ontvangt u liever een hard copy? Neem dan contact op met stowa@stowa.nl