Het symposium vond plaats in stoomgemaal de Tuut. Hoewel het gemaal nu een prachtig monument is, had het er bijna niet meer gestaan. In 1984 werd het aangekocht door de Monumentenstichting Baet en Borgh. Vrijwilligers herstelden het gemaal vervolgens in volle glorie. Rijnlands dijkgraaf Rogier van der Sande pleitte er in zijn presentatie voor dat waterschappen meer investeren in het behoud van de vele unieke en prachtige erfgoedobjecten die we hebben.

Koude Oorlog
Pieter-Jan Hofman, adviseur Waterveiligheid bij provincie Zuid-Holland, sprak daarna over een andere en wel heel speciale categorie van erfgoed: “Wat veel waterschappen zich niet realiseren, is dat ze talloze dammen, sluisjes, schotbalkkeringen en andere voorzieningen uit de Koude Oorlog in huis hebben." Het gaat om voorzieningen die de provincies bouwden in de jaren zestig en zeventig. Met name in het westen van het land werd een uitgebreid systeem van boezemscheidingen aangelegd. Als bombardementen vanuit de lucht dijken en kades zouden beschadigen, konden deze constructies ingezet worden om polders af te dammen en overstromingen te voorkomen.

De voorzieningen, die tussen 1952 en 1989 vielen onder de Wet Bescherming Waterstaatswerken in oorlogstijd (WBO), kunnen volgens Hofman goed van pas komen met de wateropgaven waar we nu voor staan. “Vanuit STOWA voeren we onderzoek uit naar de inzetbaarheid van deze voorzieningen bij het voorkomen van wateroverlast, bijvoorbeeld tijdens piekbuien. De afscheidingen kunnen tijdens droogte echter ook helpen voorkomen dat zilt water de polders binnendringt.”

Dat de waterschappen de BWO’s nog niet gebruiken in hun huidige arsenaal met waterbeheermaatregelen verbaast niet, vindt Akke de Vries, watererfgoedspecialist en tevens spreker op het symposium. De waterschappen hebben volgens haar vaak nog een traditionele erfgoedopvatting, gericht op bijzondere gebouwen en kunstwerken en niet op grote historische landschappelijke systemen, zoals de BWO’s.

Het is niet zo dat waterschappen helemaal niet bezig zijn met hun erfgoed. Wetterskip Fryslân heeft een speciale monumentenstichting opgericht en ook de waterschappen Hollandse Delta en Drents Overijsselse Delta maken veel werk van de bescherming van hun erfgoed. Om erfgoed, waaronder BWO’s, in te kunnen zetten bij huidige wateropgaven, is het volgens De Vries wel raadzaam om te definiëren wat erfgoed is en een inventarisatie te maken.

(Foto: BWO-constructie. Uit: PPT-presentatie Pieter-Jan Hofman)