De dijkafschuiving bij Wilnis, in 2003, maakte duidelijk dat er extra aandacht nodig was voor de toestand van de regionale keringen in Nederland. het was de directe aanleiding voor de start van het Ontwikkelprogramma Regionale Waterkeringen (ORK). Doel van dit meerjarige programma is om provincies en waterschappen concrete handvatten te geven bij de zorg voor, en het toetsen van keringen. Het programma wordt in opdracht van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) uitgevoerd door STOWA, samen met vertegenwoordigers van de provincies en waterschappen. Mede dankzij ORK is er een systematiek ontwikkeld voor het aanwijzen, toetsen, verbeteren, beheren en onderhouden van regionale keringen. Deze systematiek wordt met succes toegepast en heeft ertoe geleid honderden kilometers dijk zijn versterkt of de komende jaren worden versterkt.

Door externe ontwikkelingen, zoals de introductie van de meerlaagsveiligheid benadering, de overstap naar de nieuwe normeringssystematiek voor primaire keringen, maar ook door klimaatverandering, bleek het gewenst om het onderzoeksprogramma steeds te blijven continueren. Het voorliggende programmaplan beschrijft de inhoud en belangrijkste opgaven van het programma voor de periode 2020-2023 (ORK IV).

Opgaven ORK IV: 'slim investeren' & 'uitlegbaar veilig'

Provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat zijn nog altijd volop bezig met het verbeteren van regionale keringen. De in 2016 vastgestelde hernieuwde visie verwoordt daarbij de gezamenlijke opgave voor het decennium van 2016 tot 2025. Het gaat allereerst om doelmatigheid: hoe kunnen we op een optimale manier de veiligheidsfunctie van de keringen realiseren en op peil houden in een dynamische omgeving en daarmee de gewenste veiligheid van een gebied bereiken? Dit is verwoord in de eerste deel van de titel van dit plan: slim investeren.

Wat betreft de dynamische omgeving: de komende jaren gaat klimaatverandering naar verwachting een steeds grotere impact krijgen op het totale watersysteem. De regionale keringen maken daar onderdeel vanuit. Dat vormt aanleiding om de komende periode de traditionele, sectorale kijk te verbreden naar een integrale benadering van de kering in zijn omgeving. Daarbij benutten we de inzichten van het nieuwe waterveiligheidsbeleid uit het Deltaprogramma. Tevens leren we van de invulling van de zorgtaak voor primaire waterkeringen. We zijn ons bewust van regionale verschillen en van de diversiteit aan regionale waterkeringen.

Klimaatverandering zal in toenemende mate impact hebben op de maatschappij. In het waterbeheer zullen we te maken krijgen met nieuwe, afwijkende strategieën ten opzichte van de wijze waarop we het nu doen. Veiligheid blijft uiteraard voorop staan, maar relaties met de kenmerken van het beschermde gebied blijven in beeld. Communicatie over de wijze van aanpak zal belangrijk zijn. Vandaar het tweede deel van de titel van dit plan: uitlegbaar veilig.