English resume7 juli 2023
Kennisdag PIW: Amfibische samenleving en zeespiegeloptimisme
Op donderdag 29 juni 2023 vond in Burgers’ Zoo de twintigste Kennisdag Professionaliseren Instandhouding Waterkeringen (PIW) plaats. Tijdens de dag werd er teruggekeken naar de manier waarop we vroeger omgingen met hoogwaterveilighieid. Maar er werd ook vooruitgeblikt hoe we in de nabije toekomst onze waterveiligheid vorm moeten geven. En er was speciale aandacht voor de ‘jonge’ waterkeringbeheerders. Dat kwam onder meer tot uiting in een duo-dagvoorzitterschap. Van dijkgraaf Jeroen Haan en zijn dochter Iris, voormalig jeugddijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Rijnland.
Tim Soens, hoogleraar Landschaps- en Ecologische geschiedenis aan de universiteit Antwerpen (foto), karakteriseerde tijdens deze dag de manier waarop we vroeger omgingen met hoogwaterveiligheid als de ‘amfibische samenleving’. Hij maakte duidelijk dat overstromingen vroeger veel minder impact hadden dan vandaag de dag; we zijn weliswaar beter beschermd, maar als het misgaat, gaat het goed mis. Waarom? We bouwden onze huizen op hogere en dus drogere plekken. Boeren leefden zowel van droge als natte activiteiten, zodat ze bij een overstroming niet direct geheel brodeloos waren. We compartimenteerden het landschap, we lieten schorren voor de zeedijken liggen. En als het echt niet anders kon verplaatsten we gewoon hele dorpen en steden, zoals Oostende in Vlaanderen.
Kortom: lange tijd bewogen we mee met het water, tot we nieuwe dijken gingen bouwen waarmee we de strijd tegen het water gingen voeren. We werden daarin zo succesvol dat er bijna geen dijken meer doorgingen. Inmiddels vertrouwen we zo erg op onze dijken, dat we onze amfibische strategieën geheel hebben losgelaten en zelfs permanent wonen en werken op de allerlaagste plekken van ons land. Soens’ pleidooi voor de toekomst: we moeten net als onze voorouders veel meer samenleven met het water, meebewegen.
Zeespiegeloptimisme
Simon Richter dacht er eigenlijk net zo over. Hij gaf als relatieve outsider – Richter is professor Germanic Languages and Literatures aan de Universiteit van Pennsylvania - zijn visie op het Nederlandse waterveiligheidsbeleid. Dat omschreef hij ironiserend met de termen ‘zeespiegeloptimisme’ en ‘polderarrogantie’. Richter vermoedt dat Nederlanders een gokprobleem hebben: iedereen gokt erop dat de overheid uiteindelijk van mening is dat Nederland ‘too deep to fail’ is en tot het uiterste zal gaan om risicovolle investeringen te beschermen.
Er wordt in Nederland zelfs serieus nagedacht over NEED: de Northern European Enclosure Dam. Het is een lacherig idee van een Nederlandse oceanograaf die zelf hoopt dat we de dam nooit nodig hebben. Een dam van Frankrijk naar Engeland en van Schotland naar Noorwegen.
Richter: “Het is technisch en financieel haalbaar, politiek dubieus, diplomatiek twijfelachtig, ecologisch rampzalig en menselijk failliet.” Richter noemde zich een vertegenwoordiger van het de optie dat meebewegen op tafel blijft, waarbij ook de culturele aspecten worden meegenomen. Zijn devies: kijk ver vooruit, houd rekening met de meest sombere actuele zeespiegelscenario’s en houd meerdere opties open. > Bekijk de video ‘Too deep to fail’
PIW 4
Na de geestige, maar ook tot nadenken stemmende inleiding van Simon Richter, werd de ochtend afgesloten door Oscar van Dam van STOWA en Gerard Harmsen van Rijkswaterstaat. Zij presenteerden een nieuw vijfjarig programmaplan van het Programma Professionaliseren Instandhouding Waterkeringen (PIW). Het programma heeft zich vanuit het verbeteren van de inspectie - bijvoorbeeld via de ontwikkeling van een digitale gids met schadebeelden (Digigids) - verder ontwikkeld. Het heeft zich ook steeds aangepast aan de vragen die er de afgelopen twintig jaar speelden op het gebied van inspectie en risicogestuurd beheer en onderhoud van waterkeringen. Dat zie je duidelijk terug in de huidige thema’s van PIW 4, aldus Harmsen en Van Dam. Ze presenteerde de nieuwe waterkeringthema’s: graverij, instandhouding onder bijzondere klimatologische omstandigheden en crisisbeheersing.
Aan het einde van hun inleiding hadden ze nog een noviteit. Voor het eerst werd een speciale netwerk- en communicatieprijs PIW uitgereikt, bedoeld voor professionals die het waterkeringbeheer en het belang ervan onder de aandacht brengen bij een breed publiek. Kim van den Hoven van WUR ontving de eerste PIW-prijs voor het onder de aandacht brengen van haar promotieonderzoek naar meer natuurlijke kustverdediging. Dit keer was er ook een speciale ‘lifetime achievement award’ voor Ludolph Wentholt die na dertig jaar afscheid nam als programmamanager Waterweren bij STOWA. > Download het programmaplan PIW 4