27 maart 2024
Wel of geen wel?
In 2017 is gestart met het landelijk registreren van zogenoemde zandmeevoerende wellen. Voor dit project zijn er bij de hoogwaters van Januari 2018 diverse infrarood metingen, landmeetkundige registraties en innovatieve metingen uitgevoerd. Daarnaast is de bestaande landelijke database aangevuld en openbaar gemaakt. Onlangs werd het portaal geheel vernieuwd en aangevuld met luchtfoto’s en infraroodbeelden, gemaakt vanuit een vliegtuig, van wellen die gemaakt zijn tijdens het hoogwater rond de jaarwisseling 2023-2024.
Een wel - water dat uit de ondergrond naar boven komt, al dan niet zand meevoerend - achter een waterkering is het gevolg van piping. Dit is het verschijnsel waarbij water onder een dijk, kade of ander kunstwerk doorstroomt en daarbij zand meeneemt, waardoor de constructie verzwakt kan raken. Piping kan optreden tijdens hoogwatersituaties, wanneer er een groot verschil is in waterstand aan voor- en achterzijde van de dijk. Dit veroorzaakt grote drukverschillen.
Het wellenportaal heeft als doel het ontsluiten van alle bekende informatie rondom (zandmeevoerende) wellen voor onderzoek: Denk aan de beantwoording van vragen als:
- Waar en onder welke condities ontstaan wellen?
- Waar en onder welke condities worden het zandmeevoerende wellen?
- Kunnen we onze rekenregels verbeteren om hiermee betere en veiligere dijkontwerpen te maken?
- Welke technieken kunnen we inzetten voor het opsporen van (zandmeevoerende) wellen?
STOWA en Rijkswaterstaat hebben het hoogwater rond de jaarwisseling aangegrepen om warmtebeelden te maken van een groot gedeelte van het achterland van de IJssel en de Waal. Het doel van deze warmtebeelden was een beeld te krijgen waar kwelplekken en wellen ontstaan en meer zicht krijgen op de daaraan gerelateerde piping.
De resultaten zijn nog niet geanalyseerd, maar inmiddels wel voor iedereen toegankelijk in de wellenportaal. De resultaten van de warmtebeelden zijn veelbelovend. Je kunt bijvoorbeeld goed het verschil zien tussen regenwaterplassen (koud) en kwelplassen (relatief warm). Foto: een opgekiste wel met zandzakken, HDSR.