16 april 2024
Eerste deelproduct EBEO: kennisdatabase
Experts uit het gehele land hebben de afgelopen maanden hun krachten gebundeld en alle her en der verspreide gegevens over de milieu- en habitatvoorkeuren van organismen samengebracht in één centrale database. De database vormt de onderlegger voor EBEO 2.0, de nieuwe methode voor het verklarend beoordelen van de ecologische toestand van wateren waar STOWA momenteel aan werkt.
Voor zo’n 16 duizend soorten of soortgroepen zijn de milieu- en habitatvoorkeuren van vissen, diatomeeën, sieralgen, macrofauna en waterplanten beschreven. In de database wordt kennis ontsloten over bijvoorbeeld de mate waarin ze indicatief zijn voor stromingscondities, zuurstofconcentraties, voortplantingsmogelijkheden, of hoe gevoelig ze zijn voor belasting met voedingsstoffen. Hun aan- of afwezigheid vormt de basis voor het beantwoorden van de vraag of de omstandigheden op orde zijn voor de gewenste aquatische levensgemeenschap (op basis van het doel dat een bepaald water heeft, uitgedrukt als GEP: Goed Ecologisch Potentieel).
Ook informatie die van belang is voor het (natuur)terreinbeheer, is opgenomen in de database. Bijvoorbeeld de mate van zeldzaamheid en of de soorten op de rode lijst staan. Gemiddeld zijn aan ieder organisme zo’n 50 kenmerken gekoppeld. Er was volgens STOWA-opdrachtgever Bas van der Wal onder experts groot enthousiasme voor dit project. “Iedereen wilde zijn kennis graag met anderen delen, en ontsluiten voor dit project. Daar zijn we ze zeer erkentelijk voor.”
Voor dit project hebben Nederlandse experts eendrachtig met elkaar samengewerkt. Ze hebben bestaande databases aangevuld,
geactualiseerd en van eenduidige namen voorzien met bijbehorende TWN-code. Voor vissen hebben vertegenwoordigers van RAVON, Sportvisserij Nederland en ATKB hun eigen data samengevoegd en geactualiseerd tot een vissendatabase. Voor waterplanten is dankbaar gebruik gemaakt van de uitkomsten van het langjarige project ‘Waterplanten en Waterkwaliteit’ waarin Gerben van Geest en Jan Roelofs op meer dan 1500 locaties in Nederland de waterplanten en bijbehorende milieu- en habitatvoorkeuren hebben samengebracht. Dit onderzoek wordt na de zomer afgerond met een wetenschappelijke publicatie en een boek. Over dit project is een achtergrondverhaal verschenen in STOWA ter Info 73.
De database en de bijbehorende verantwoording zijn begin april opgeleverd als Excel bestand. De komende tijd wordt de database omgezet in een robuust format, dat voldoet aan de AQUO-standaard van de waterschappen. Daarna is de database publiek toegankelijk. De database kan vervolgens als input kan dienen voor ecologische diagnose-instrumenten en voor het vaststellen van de natuurwaarde. Over het technische beheer en onderhoud worden gesprekken gevoerd met het Informatiehuis Water. Ook is er overleg over het actueel houden van de inhoud.