De factsheets zijn opgesteld met het idee te laten zien wat voor opties er zijn als vernatting gerealiseerd wordt, bijvoorbeeld in een 'water en bodem sturend scenario'. De factsheets zijn gemaakt op basis van expertkennis bij WUR en via het raadplegen van (internationale) literatuur. Er zijn factsheets opgesteld voor onder meer de volgende landgebruiksvormen: fruitgewassen in natte omstandigheden, inheemse veengewassen met mogelijkheden tot valorisatie tot hoogwaardige producten, helofytenfilters op groot schaalniveau, regionale beschoeiingshout productie met nog niet eerder beproefde houtige gewassen en het opwekken van hernieuwbare energie. De factsheets van de nieuwe landgebruiksvormen zijn ontstaan door het bodem- en watersysteem als uitgangspunt te nemen, te zoeken welke gewassen en veesoorten hierbij passen, en te zoeken welke landgebruiksvormen meerwaarde hebben voor natuur en maatschappij. Hieruit hebben de opstellers een selectie gekozen die ook economische potentie heeft. 

Praktijkschaal

Elke factsheet behandelt grotendeels dezelfde thema’s per landgebruiksvorm, zoals een omschrijving van het idee, waar mogelijk een specificering van de fysische randvoorwaarden (zoals waterpeil), een inschatting van de te verwachten ecosysteemdiensten, voorbeelden van gewassen en planten en een opsomming van aanbevelingen en uitdagingen. Voor verschillende landgebruiksvormen is het bijvoorbeeld nodig dat er op praktijkschaal mee geëxperimenteerd gaat worden, om zo de teeltwijze te ontwikkelen en de inpassing haalbaar te maken voor een toekomstig regionaal verdienmodel. 

Denk hierbij een vorm van specifieke regio-coöperaties of verbreding van het huidige bedrijfssysteem. Naast dat deze nieuwe landgebruiksvormen concrete nieuwe verdienmodellen opleveren, zijn ze afgestemd op de huidige en toekomstige milieuopgaven en negatieve afwentelingen die peilverhoging met zich meebrengt. Tevens zijn alle ideeën van het type low-input en low-tech, zodat ze passen in de transitie naar een nieuw duurzaam landbouwsysteem voor de toekomst.

TKI-project 

De nieuwe landgebruiksvormen zijn zoals gezegd onderdeel en resultaat van het TKI-project ‘Laag Nederland 2050’. Het project verkent toekomstbeelden waarin gebieden en watersystemen klimaat- en waterrobuust zijn, en probeert daar een nadere invulling aan te geven. De opstellers leveren ideeën voor toekomstige landgebruiksvormen en het inrichten van het landelijk gebied waarbij oplossingen op kleine schaal (perceel) worden overstegen. Er wordt in het project gewerkt in drie verschillende regio’s: Friesland, Waterland Oost en Schouwen-Duiveland. Samen met waterschappen, provincies en gemeenten wordt concrete toekomstbeelden uitgewerkt, geanalyseerd en concreet gemaakt. 

De factsheets zijn te vinden op: https://edepot.wur.nl/660689. Je kunt ze ook onderaan deze pagina downloaden. Wil je verder met het concretiseren van deze ideeën, naam dan contact op met: Marc Ravesloot: marc.ravesloot@wur.nl