Om ecologische waterkwaliteitsproblemen op te sporen en te verhelpen via herstelmaatregelen, kijken waterbeheerders vaak alleen naar het water. Knelpunten kunnen echter ook buiten het water liggen, in het aangrenzende landschap. Veel aquatische insecten brengen namelijk een deel van hun levenscyclus door op het land en kunnen grote afstanden afleggen om nieuwe plekken te koloniseren. Dat landschap moet daar echter wel geschikt voor zijn. Om tot een betere diagnose te kunnen komen van eventuele ecologische knelpunten is in dit project - dat onderdeel uitmaakt van EBEO 2.0, zie kader - daarom de rol van het landschap onderzocht voor macrofauna.

Er is een literatuurstudie uitgevoerd waarin de relaties tussen het lokale aanliggende landschap rond het water en de macrofauna zijn onderzocht, alsmede de rol van het landschap bij dispersie: het verspreiden van organismen over een leefgebied. Om de lokale relaties goed in beeld te brengen is een koppeling gemaakt  

tussen het landgebruik op aanliggende gronden en het voorkomen van macrofauna in verschillende watertypen. Op basis hiervan zijn indicatorlijsten samengesteld. Deze indicatorlijsten dienen als basis voor een instrument waarmee de landschapskwaliteit bepaald kan worden. Ook is een verspreidingsmodel ontwikkeld waarmee het effect van dispersielimitatie op het voorkomen van soorten in beeld kan worden gebracht. Met dit instrument kan worden berekend welke indicatorsoorten op een meetpunt zouden kunnen voorkomen op basis van hun potentiële verspreidingsgebied.

De ontwikkelde instrumenten zijn prototypen en een eerste stap in het inzichtelijk maken van de relaties tussen aquatische macrofaunagemeenschappen en het landschap. In de levende laboratoria van EBEO 2.0 worden de prototypen verder getest, zodat beoordeeld kan worden of ze in de nieuwe beoordelingssystematiek EBEO 2.0 meegenomen kunnen worden.

> Download het onderzoeksrapport 2024-22 | EBEO 2.0 Deelproject landschapskwaliteit