Aangezien het hele kennisprogramma te omvangrijk is om bij alle onderzoeken betrokken te zijn en omdat sommige onderwerpen verder afstaan van de regionale waterbeheerders, focust de betrokkenheid van STOWA zich op een beperkt aantal onderdelen van het kennisprogramma, te weten:

1. De ontwikkeling van een Toolbox Klimaatbestendige Stad

De Toolbox Klimaatbestendige Stad is ontwikkeld om bij nieuwe of herontwikkelingen snel klimaatadaptieve maatregelen in beeld te krijgen voor een zelf bepaald projectgebied. Daarmee is deze ontwerptool zeer geschikt om individueel én in interactieve bijeenkomsten met belanghebbenden (zoals bewoners, ondernemers of beheerders) klimaatmaatregelen te verkennen en richting te geven aan ontwerpoplossingen.

De toolbox kan de gecombineerde effecten tonen van adaptatiemaatregelen voor te nat, te heet en te droog. In het zelf ingetekende projectgebied zie je direct het effect van genomen maatregelen op de gestelde doelen voor wateroverlast, watertekort en hitte voor dat gebied. Ook kun je de maatregelen globaal op aanleg- en beheerkosten schatten.

2. Monitoring Lokale Klimaatbestendigheid

Bij klimaatbeleid zijn een langetermijnvisie en blik op de toekomst van groot belang, maar om concrete stappen te zetten is het belangrijk om te weten waar een stad nu staat: hoe klimaatbestendig zijn we nu? Een actuele vraag die bij veel partijen op verschillende schaalniveaus speelt. Vanaf 2020 moeten gemeenten en waterschappen klimaatbestendig handelen. Indicatoren die aansluiten op de lokale doelen zijn daarbij een hulpmiddel om hun voortgang te evalueren. In 2019 is in het kader van dit onderzoek reeds geïnventariseerd welke indicatoren door gemeenten en waterschappen gewenst en zinvol worden geacht. De nadruk ligt hierbij op het meten van de huidige mate van lokale en regionale klimaatbestendigheid van de fysieke omgeving, het inzetten van bestaande datasets en het aansluiten bij bestaande initiatieven. Het resultaat is een groot aantal mogelijke indicatoren voor regen- en grondwateroverlast, droogte, hitte en tweedelaagsveiligheid. Deze zijn door professionele gebruikers geprioriteerd en ingedeeld naar de praktische realiseerbaarheid ervan op korte termijn.

In 2020 wordt deze set van indicatoren samen met twee deelnemende eindgebruikers nader uitgewerkt en wordt een concepttool gemaakt die de data analyseert en de indicatoren visualiseert. Dit moet resulteren in een getoetste set van indicatoren, een memo met toelichting op de werkwijze om te werken met de tools en een advies tot vervolg. De ontwikkelde set van indicatoren wordt tevens toegepast in twee casestudies in Delft en Amersfoort (i.s.m. de betreffende waterschapen). Daarnaast is in 2002 een gebruikerstoets van de conceptresultaten door de betrokken partijen voorzien, waaronder de deelnemers aan de workshops in 2019.

3. Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie

De kwaliteit van stedelijk water wordt beïnvloed door klimaatverandering. Denk aan mogelijke effecten van wateroverlast, en droge en hete zomers. Daarnaast kunnen adaptatiemaatregelen onbedoelde effecten hebben op de waterkwaliteit. Dit kan risico’s opleveren, bijvoorbeeld voor gezondheid, en de bestaande of beoogde functies van het water in gevaar brengen. In dit onderzoek binnen de NKWK-onderzoekslijn De Klimaatbestendige stad worden de mogelijke effecten van klimaatverandering en -adaptatie op stedelijk water in kaart gebracht.

Samen  met waterschappen en gemeenten worden de belangrijkste (potentiële) problemen voor stedelijk waterkwaliteit in Nederland geïdentificeerd, en praktische bouwstenen ontwikkeld om deze problemen aan te pakken. Hierbij wordt gekeken naar de verschillende functies (gebruik en ecologie) en het huidige beheer en ontwikkeling van stedelijk water. In casestudies worden problemen en bouwstenen voor lokale situaties uitgewerkt. De uitkomsten van dit werkpakket ondersteunen gemeenten en waterschappen bij het klimaatbestendig maken van stedelijk water en het betrekken van waterkwaliteit bij het inpassen van klimaatadaptatiemaatregelen.

In 2020 wordt een webpagina opgeleverd met informatie in een vorm die aansluit bij behoeften van gebruikers (bijvoorbeeld infographics voor bouwstenen) via www.ruimtelijkeadaptatie.nl. De webpagina dient als handreiking voor de beoogde eindgebruikers (waterschappen en gemeenten). De focus zal liggen op het formuleren en ontwikkelen van praktische bouwstenen, uitgewerkt met praktijkvoorbeelden uit de casestudies, en voorzien van achtergrondinformatie over belangrijke effecten van klimaatverandering en -adaptatie op waterkwaliteit (uitkomst literatuuronderzoek).

Met drie duo’s van waterschap en gemeente wordt een intensievere samenwerking aangegaan om bevindingen uit te werken en toe te passen in lokale cases. Betrokken case-partners zijn:

-  Waternet (Maarten Ouboter) & gemeente Amsterdam (Paulien Hartog)
-  Waterschap Noorderzijlvest (John Laninga) & gemeente Groningen (Anne Helbig)
-  Waterschap Hollandse Delta (Lisette Louwman, Fred Kuipers)

Meer weten?

Meer informatie over de gehele onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad binnen het Nationaal Kennisprogramma Water en Klimaat vindt u HIER