Door antropogene activiteiten wordt het schone, traag stromende grondwater tot steeds grotere diepten verontreinigd met veel verschillende stoffen. De ondergrond heeft op veel plaatsen een zeker geochemisch buffervermogen, dat ervoor zorgt dat bepaalde agrarische en industriële verontreinigingen in grondwater zoals zwavelzuur, nitraat, gechloreerde koolwaterstoffen en pesticiden door reacties worden afgebroken. Over het algemeen is de Nederlandse ondergrond gereduceerd (zuurstofloos) door de natuurlijke aanwezigheid van de reactieve bestanddelen als organisch materiaal en ijzersulfides. Reactieve bestanddelen in de bodem en ondergrond zorgen deels voor afbraak of omzetting van verontreinigende stoffen.

Dit onderzoek is uitgevoerd om te verkennen hoe beter inzicht in deze reactiviteit de kwetsbaarheid van grondwaterwinningen voor uitspoeling van stoffen vanaf maaiveld kan helpen bepalen. De belangrijkste doelstelling van dit onderzoek was te bepalen hoe gedetailleerde, locatie-specifieke geochemische metingen en reactiviteitsbepalingen kunnen helpen om de ontwikkeling van grondwaterkwaliteit gedurende stroming richting pompstations beter te begrijpen en de kwaliteitsontwikkeling van ruwwater te kunnen duiden en voorspellen.

In dit rapport is voor een boring nabij winning Grubbenvorst in beeld gebracht hoe de reactiviteit van de bodem in elkaar zit: welke lagen zijn reactief, en welke hebben weinig bufferende werking. Hieruit bleek dat diepere geologische lagen waaruit grondwater wordt gewonnen weinig reactief vermogen hebben waardoor nitraat dat eenmaal in dit pakket terecht komt waarschijnlijk niet meer zal worden afgebroken voordat het wordt opgepompt. De winning is dus kwetsbaarder voor verontreinigingen dan eerder voorzien. Een belangrijke aanbeveling van het onderzoek is om vaker reactiviteitsbepalingen op sediment uit boringen uit te gaan voeren om zo een beter beeld te krijgen van de geochemische kwetsbaarheid van de ondergrond.

Dit rapport is opgesteld binnen het project Grondwater van de Kennisimpuls Waterkwaliteit.