Het hoogwater van 2023/2024 kenmerkte zich door een reeks gebeurtenissen die zorgde voor significante belastingen op waterkeringen: stormvloed op zee, hoogwaters op de hoofdrivieren en regionale rivieren en langdurige regenval. Vooral de opeenvolging en combinatie van gebeurtenissen maakten het een bijzonder hoogwater. De waterkeringen hebben het goed gehouden. Conform verwachting zijn geen dijkdoorbraken of grote schades geconstateerd. Toch zijn er enkele interessante observaties gedaan:

• Meerdere kilometers dijkversterkingen waren ‘in uitvoering’. Bij deze dijkversterkingen werden daarom noodmaatregelen getroffen zoals zandzakken en krammatten. De maatregelen raakten op verschillende plaatsen wel beschadigd. Het plannen en oefenen met het nemen van noodmaatregelen is waardevol om schades hieraan te voorkomen.
• De toegenomen populatie van bevers en dassen in de nabijheid van waterkeringen heeft geleid tot veel graverijen. Vooral de bevers hebben nieuwe gangen gegraven in dijken tijdens het opkomende water. Ondanks extra inspecties tijdens hoogwater zijn de nieuwe gangen pas na het hoogwater gedetecteerd. De graverijen hebben niet tot grote veiligheidsproblemen geleid, maar wel tot veel extra inspanning voor waterkeringbeheerders.
• Onvoorziene gebeurtenissen zoals drijfhout en micro-instabiliteit hebben lokaal voor schade aan dijken gezorgd.
• Ondanks dat het hoogwater niet heel uitzonderlijk was, bleek er, mede door de lange duur, veel inspanning nodig van waterbeheerders, onder meer voor overlastbeperking in buitendijkse gebieden. Ook bleek het voor de media lastig om het hoogwater op een correcte manier te duiden.

De belangrijkste overkoepelende les van het hoogwater 2023/2024 voor waterveiligheid is dat de omgeving van de waterkering verandert. Klimaat, maatgevende belastingcombinaties, natuurontwikkeling, en een toenemend aantal kilometers dijkversterking ‘in uitvoering’ zorgen voor andere randvoorwaarden en nieuwe risicofactoren. Het is essentieel om na te denken over de eisen die dit stelt aan het ontwerp, de uitvoering, en het beheer van waterkeringen. Dit is nodig om de waterveiligheid ook in deze veranderende omgeving te waarborgen.

Aangezien deze en vorige evaluaties voornamelijk tot stand zijn gekomen op ad-hoc initiatief van enkele betrokken waterprofessionals, is het advies dergelijke evaluaties standaard en centraal gecoördineerd uit te voeren na elk hoogwaterseizoen. En dit zodanig in te richten dat ook tijdens het hoogwater de informatie gestructureerd wordt opgehaald.