English resume2 december 2024
Onderzoek naar bestrijden afzettingen in vacuümtoiletsystemen
STOWA laat een reeks onderzoeken uitvoeren naar het voorkomen en bestrijden van aanslag in zogenoemde vacuümtoiletsystemen. Recente ervaringen met het Waterschoon-project in Sneek - waar huizen en gebouwen zijn aangesloten op een vacuümriolering - laten de noodzaak hiervan zien. De onderzoeken zijn nodig voor het opstellen van een handreiking.
Vacuümtoiletsystemen worden al decennia toegepast om toiletwater geconcentreerd in te zamelen. Van oorsprong vooral in de lucht- en scheepvaart, maar de afgelopen circa 15 jaar ook steeds meer bij gebouwen en woonwijken. Vacuümtoiletsystemen zijn een veelbelovende oplossing om enerzijds drinkwatergebruik te verminderen en anderzijds zwartwater (toiletwater) geconcentreerd in te zamelen, waardoor energie en waardevolle grondstoffen uit zwartwater kunnen worden teruggewonnen. Vacuümtoiletten verbruiken namelijk gemiddeld slechts 1,2 liter water per spoelbeurt, aanzienlijk minder dan traditionele toiletten met een verbruik van gemiddeld 6 liter per spoelbeurt. Zowel binnen als buiten Nederland zijn diverse projecten gerealiseerd waar een vacuümtoiletsysteem is toegepast.
Onderzoeken
Na circa 12 jaar in bedrijf te zijn zonder preventief onderhoud aan het rioolstelsel zijn in het Waterschopon-project in Sneek flinke afzettingen geconstateerd in het vacuümsysteem. Deze afzettingen leiden tot verstoppingen van leidingen, waardoor de vacuümtoiletten dan niet meer gebruikt kunnen worden. Gezien het feit dat er sinds Waterschoon diverse projecten met vacuümtoiletsystemen zijn gerealiseerd binnen en buiten Nederland, is het zeer waarschijnlijk dat deze projecten op termijn met dezelfde problematiek worden geconfronteerd als in Sneek. Om meer inzicht te krijgen in de vorming en bestrijding van de afzettingen, is een aantal onderzoeken uitgevoerd.
Er zijn camera-inspecties uitgevoerd bij het Waterschoon project voor het verkrijgen van een nulmeting (rapport R001 en R003). Vervolgens zijn diverse chemische en mechanische reinigingsmethoden getest op een aantal vacuümleidingen bij Waterschoon (rapport R002, R004, R005 en R006). Ook is via bekerglastesten onderzocht welke zuren en commerciële reinigingsmiddelen efficiënt en effectief de afzettingen in de leidingen in Sneek kunnen oplossen (rapport R009). Daarnaast zijn kennis en ervaringen met betrekking tot afzettingen in vacuümtoiletsystemen verzameld en geïnventariseerd (rapport R007). Ook is gekeken naar de ervaringen bij andere binnenlandse en buitenlande projecten met vacuümtoilettechnologie (rapport R008). Wegens de ernst van de problematiek in het zorgcomplex in Sneek zijn in mei 2024 de horizontale vacuümleidingen in de kruipruimte twee nachten lang gereinigd via recirculatie van zuur. Dit betrof het zuur dat tijdens de bekerglastesten het beste resultaat gaf.
Het uiteindelijke doel van alle uitgevoerde en nog uit te voeren onderzoeken onderzoeken is om een generieke handleiding op te stellen voor projecten met vacuümtoiletsystemen. Deze handleiding biedt handvatten voor 1) het voorkomen van afzettingen, 2) effectieve preventieve reinigingsmethoden (denk aan periodiek preventief onderhoud aan de leidingen) en 3) correctieve reinigingsmethoden bij ernstige afzettingen zodra deze eenmaal zijn gevormd (voor situaties zoals in Sneek).