Kleinschalige herstelmaatregelen in beken, zoals beschaduwen, het inbrengen van hout en het extensiveren van het maaibeheer, kunnen leiden tot belangrijke ecologische winst. Ze gaan uit van het principe van bouwen met natuur, waarbij de maatregelen aansluiten bij natuurlijke processen of deze in gang te zetten om zo ecologische verbeteringen te realiseren.

De Nederlandse terrein- en waterbeheerders staan voor de opgave om de hydrologische doelen van klimaatadaptatie (lees: tegengaan van wateroverlast, droogte en hitte) op een zorgvuldige manier te koppelen aan de ecologische doelen van de Kaderrichtlijn Water (lees: het herstel van biodiversiteit). Ze investeren hierbij in het hydrologisch en ecologisch herstel van beken en rivieren, door het gehele stroomgebied in ogenschouw te nemen. Dit vraagt om een adequate aanpak op (boven)regionale en lokale schaal. STOWA ontwikkelde voor zo’n stroomgebiedsanalyse de ‘Ecologische Sleutelfactoren’, waarbij voortgeborduurd wordt op de 5-S-systematiek. In deze systematiek wordt het watersysteem bekeken aan de hand van ‘S-en’: Systeemvoorwaarden, Stroming, Structuren, Stoffen en Soorten (planten en dieren).

Kleinschalige maatregelen maken deel uit van een breder pakket aan maatregelen dat nodig is voor het herstel van beeksystemen. Ook al zijn de grootschalige hydrologische en waterkwaliteitsproblemen nog niet opgelost - zo hebben we de hydrologische sponswerking van het landschap nog niet hersteld en ook al heeft het Rijk (lees: LNV) de nitraatrichtlijn nog niet afgestemd op de Kaderrichtlijn Water - toch kan het heel zinvol zijn om op lokaal niveau al te werken aan het creëren van meer variatie in stroming en structuur/substraten. Het verbetert namelijk het ecologisch functioneren van het beeksysteem en bereidt de beek voor op de komst van nieuwe soorten. Zo ontstaat een robuuster ecosysteem.