Rioolwater bevat microplastics. Dit is onder meer afkomstig van kledingvezels, bandenslijpsel, en van schuur- en scrubmiddelen in verzorgingsproducten. De rwzi speelt een belangrijke rol in het verwijderen van deze microplastics, om te voorkomen dat ze in het oppervlaktewater terechtkomen. De centrale vraag in dit onderzoek was: hoe worden microplastics op een rwzi verwijderd, in welke mate, en kan dit verbeterd worden door toepassing van een nageschakeld zandfilter? Om deze vraag te beantwoorden is een uitgebreide literatuurstudie gedaan en zijn twee meetcampagnes uitgevoerd, op de rwzi's Leiden-Noord en Soerendonk.

De resultaten van de studie van internationale literatuur bleken lastig te vergelijken, mede door het gebrek aan een eenduidig meetprotocol. Pas wanneer de analysetechnieken verbeterd en geüniformeerd zijn, kan meer inzicht verkregen worden in de exacte mechanismen en verbetering van microplasticsverwijdering, zo concluderen de onderzoekers in dit rapport.  

Voor de meetcampagne werden monsters genomen op verschillende plaatsen in de zuivering. De slibmonsters gaven geen eenduidige resultaten en er kon er geen sluitende massabalans gemaakt worden. Wel kan geconcludeerd worden dat het merendeel van de microplastics verwijderd wordt in de voorbezinking. Een groot deel van de overige microplastics werd ingevangen in het actief slib. Vanuit de meetcampagnes en literatuur blijkt dat het totale verwijderingsrendement op een rwzi 76%-99% is. De twee meetcampagnes en literatuuronderzoek lieten geen relevante extra verwijdering van microplastics zien door nageschakelde zandfiltratie.

De afbraak van microplastics op een rwzi is naar verwachting minimaal. Doordat in Nederland het slib verbrand wordt, worden de microplastics uit het milieu verwijderd. Indien in het kader van de circulaire economie zuiveringsslib als bron voor grondstoffen wordt gebruikt, bevelen ze aan om aandacht te besteden aan het voorkomen van microplastics in deze grondstoffen.

Tot slot kan geconcludeerd worden dat in Nederland slechts 1,2% van het afvalwater ongezuiverd wordt geloosd; 0,7% door overstorten of foute aansluitingen in gescheiden rioolstelsels en 0,4% via behandeling in IBA’s. Dit betekent dat in Nederland het grootste deel van de microplastics wordt verwijderd via rwzi's. Echter, dit is een bijzondere situatie. Elders in de wereld wordt minder rioolwater gezuiverd. De bronaanpak, de inzet op het voorkómen van microplastics in producten, ligt dan ook voor de hand, aldus de onderzoekers. Zeker internationaal.