De aanleg van bodemenergiesystemen in Nederland levert een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. In sommige gevallen kan dit echter een ongunstige in- vloed hebben op de kwaliteit van grondwater, namelijk in het geval er sprake is van bodem- of grondwaterverontreiniging. In dat geval is het wenselijk bij de locatiekeuze van bodemenergiesystemen rekening te houden met de aard en positie van eventueel aanwezige verontreiniging.

Het doel van deze studie was om inzicht te krijgen in welke aspecten van belang zijn voor een veilige aanleg van bodemenergie wat betreft vergrijzing van het grondwater. Hiertoe is de situatie in de ondergrond van Woerden beschouwd als een case study. In Woerden wordt door Oasen grondwater onttrokken voor de drinkwaterwinning. Er spelen bovendien een aantal belangrijke ruimtelijke ontwikkelingen, waarbij de aanleg van bodemenergiesystemen relevant is in verband met de mogelijke invloed op de grondwaterkwaliteit.

Uit deze studie blijkt dat de landelijk beschermingskaart voor doorboringen toegepast kan worden op regionale schaal (bijvoorbeeld de schaal van een middelgrote Nederlandse gemeente). Alhoewel een ‘extreem slechte afdichting’ van de boringen een uitzonderlijke situatie is, kan de beschermingskaart die hierop gebaseerd is worden gebruikt om meer of minder risicovolle locaties voor de aanleg van bodemenergiesystemen te identificeren vanuit het oogpunt van versprei- ding van grondwaterverontreinigingen.

Om inzicht te krijgen in de meest extreme situatie zijn een aantal worst case scenario’s doorgerekend. Op basis van deze hypothetische worst case scenario’s blijkt dat de aanleg van open bodemenergiesystemen in geval van combinatie met de aanwezigheid van verontreiniging een substantiële invloed kan hebben op het oplossen van stoffen vanuit zogenoemde VOCl-zaklagen* en de verspreiding in horizontale en verticale richting.

*VOCl, ook wel 'gechloreerde solventen' genoemd, worden onder meer gebruikt in drukkerijen en bij metaalbewerking als ontvettingsmiddel. Het zijn vloeistoffen met een densiteit groter dan die van water en een geringe tot zeer geringe wateroplosbaarheid. In een bodemzone die in contact komt met pure VOCl-vloeistof, blijft een zekere restverzadiging aan puur product aanwezig: een zaklaag.