Per december 2000 is de Europese Kaderrichtlijn water (KRW) van kracht geworden. Dankzij deze richtlijn kan de waterverontreiniging van rivieren internationaal worden aangepakt en hiervan kunnen alle wateren in ons land profiteren. De richtlijn brengt ook nieuwe normen met zich mee. Zo moeten alle waterlichamen per 2015 in een zogenoemde ‘goede toestand' verkeren. Dit begrip is uitgesplitst in een ‘goede chemische toestand' en een ‘goede ecologische toestand' (GET).

Voor het bepalen van de ecologische toestand wordt een waterlichaam eerst ingedeeld in één van de natuurlijke watertypen die op basis van EU-criteria zijn omschreven. Hiervan komen er 42 in Nederland voor. Van elk van de natuurlijke watertypen is de ideale toestand (de referentie) beschreven. Dat is de situatie die zich voordoet wanneer er geen verstoring door menselijk ingrijpen zou zijn. Deze toestanden worden beschreven in termen van vier biologische ‘kwaliteitselementen' te weten: algen, waterplanten, macrofauna (ongewervelde waterdiertjes) en vissen. Van de referentie kan worden afgeleid hoe de actuele ecologische toestand van een natuurlijk waterlichaam is. Dit gebeurt op basis van een maatlat die verdeeld is in de vijf klassen: ‘zeer goed' (referentie), ‘goed' (norm), ‘matig', ‘ontoereikend' en ‘slecht'.

Er bestaan aparte maatlatten voor elk van de vier kwaliteitselementen, waarbij geldt dat ze allemaal op een goede toestand moeten duiden. Het bovenstaande betreft natuurlijke waterlichamen. De meeste waterlichamen in Nederland zijn echter kunstmatig of sterk veranderd. Voor deze waterlichamen wordt de norm afgeleid van het natuurlijke watertype dat er het meest mee overeenkomt. Door een groep van deskundigen is vastgesteld hoe de referentie van de natuurlijke watertypen er uitgezien kan hebben. Door hen is ook een voorstel gedaan voor ecologische maatlatten bij deze referenties. RWS en STOWA hebben rapporten op laten stellen waarin deze zijn beschreven. De rapporten kunnen worden beschouwd als basisdocumenten onder vervolgrapporten over doelstellingen voor Nederlandse watersystemen.In dit rapport staat de beschrijving van de referenties en de conceptmaatlatten voor natuurlijke rivieren

NB VAN DIT RAPPORT IS EEN GEACTUALISEERDE VERSE VERSCHENEN, ZIE DEZE LINK.