De ecologische sleutelfactoren stellen waterbeheerders in staat een goede ecologische systeemanalyse te doen van een watersysteem. Ze geven een antwoord op de vragen: waarom is het zoals het is? Wat moeten we doen om verbetering te bewerkstelligen? Ze vormen zo een goede aanvulling op de kennis en methoden die er zijn om de ecologische toestand in beeld te brengen.

ESF stromende wateren

Voor stromende wateren (KRW r-typen) zijn de sleutelfactoren nog in ontwikkeling. Er is een werkdocument beschikbaar (STOWA, 2015-W-06), met daarin een voorstel voor negen ESF’en (plus ESF context). Het werkdocument is het resultaat van een samenwerking tussen Alterra, Deltares, de universiteit van Duisburg-Essen, de universiteit van Antwerpen en Witteveen en Bos in samenwerking met STOWA. 

Om aan te sluiten bij het Europese DPSIR-raamwerk (EEA, 1999), is er uitdrukkelijk naar de verbinding tussen milieufactoren en (menselijke) drukken gezocht. De ESF's werken op twee schaalniveau’s: stroomgebied en traject. Daarnaast sluiten de ecologische sleutelfactoren aan bij de praktijk van waterbeheerders. Ondanks dat er 9 ESF’s zijn benoemd, moeten deze soms in samenhang beschouwd worden, omdat er afhankelijkheden tussen de factoren bestaan.
 

Uitwerking

Op dit moment lopen er vier opdrachten om de ESF’s op te stellen:

1. Hydromorfologie / morfologie (ESF Afvoerdynamiek, ESF Grondwater (-kwantiteit), ESF Stagnatie, ESF Natte Doorsnede, ESF Waterplanten (weerstand)) door Reeze Water & Ecologie en LWRO. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met Gilbert Maas, Deltares (Erik Mosselman) en KU Leuven (Vincent Wolfs). >Bekijk het Plan van Aanpak Hydromorfologie & Morfologie

2. ESF Belasting door Witteveen+Bos. >Bekijk het Plan van Aanpak Belasting

3. ESF Connectiviteit door Bureau Waardenburg, Bureau Dactylis en de Universiteit van Utrecht. >Bekijk het Plan van Aanpak Connectiviteit

4. Waterplanten en oeverzone (ESF Waterplanten en ESF Bufferzone) door Bureau Waardenburg. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met Roelf Pot en Deltares (Gerben van Geest >Bekijk het Plan van Aanpak Waterplanten en Oeverzone

In de Plannen van Aanpak leest u hoe de bureaus de ESF’s gaan opstellen. De bureaus werken nauw samen. Hierdoor wordt de samenhang tussen de ESF’s gewaarborgd en zorgen we er voor dat er geen zaken ‘vergeten’ worden. Dit betekent dat er (kleine) inhoudelijke wijzigingen kunnen ontstaan ten opzichte van de plannen.

De uitwerking wordt begeleid door een door STOWA samengestelde commissie, met daarin een afvaardiging van waterbeheerders (zowel waterschappen als Rijkswaterstaat), Natuurmonumenten en Deltares.

Toepassing en verdere ontwikkeling

In 2017 worden de ESF’s uitgewerkt tot operationele instrumenten. Bij de uitwerking worden praktijkvoorbeelden gebruikt. Hiervoor wordt actief gezocht naar projecten bij waterbeheerders. STOWA vindt het van belang om maximaal aan te sluiten bij de behoeftes van de waterbeheerders en hen een duidelijke en werkbare methodiek aan te reiken. Al doende vullen we de ESF's zo snel mogelijk met kennis en gereedschap. Eigen toepassingen van het huidige raamwerk zijn ook zeer welkom; het gebruik ervan leidt ongetwijfeld tot voorstellen voor verdere verbetering. De STOWA juicht gebruik en toepassing van harte toe en is benieuwd naar uw ervaringen en suggesties ter verbetering.

Meer informatie

STOWA werkt verder aan de uitwerking en toepassing van de sleutelfactoren. Voor meer informatie over de sleutelfactoren kunt u contact opnemen Bas van der Wal van STOWA, 033 460 32 00.