In veel stromende wateren vormt (al dan niet ijzerrijk) kwelwater het fundament onder het aquatische ecosysteem. Zonder kwel geen water en al helemaal geen stroming. Het is veelal een natuurlijke situatie, die tot specifieke milieuchemische condities leidt en daarmee ook tot een eigen levensgemeenschap van hierop aangepaste soorten. Afhankelijk van de geologie kan ijzerrijke en ijzerarme kwel op korte afstand van elkaar voorkomen, zoals te zien in de Rode Beek en Nieuwe Beek in Vaassen. 

De problematiek van ijzerrijk kwelwater is echter niet tot beken beperkt. In aanwezigheid van hoogteverschillen komt kwelwater bijvoorbeeld ook in de lagere delen van Nederland voor. Zo komt er vanuit de Utrechtse heuvelrug veel kwelwater naar de omgeving van de Vechtplassen en gebeurt hetzelfde met kwelwater uit de Veluwe in de Flevopolders. Binnen het huidige project ligt de focus op alle vormen van ijzerrijk kwelwater. In de meeste gevallen zal het gaan om zogenaamde diepere kwel van ‘oud’ water via een lange transportroute. Dit ter onderscheid van situaties waar het qua kwelwater om korte afstanden gaat, zoals opkwellend (rivier)water achter een dijk.

Aangezien ijzerrijke kwel in stromende wateren een natuurlijk proces kan zijn, is voorstelbaar dat de effecten op de levensgemeenschap kunnen verschillen tussen stilstaande en stromende wateren en dat vergelijkbare verschillen optreden bij de vraag of deze effecten voldoende in de KRW-maatlat systematiek zijn verdisconteerd. Alhoewel de oorspronkelijke vraag vanuit waterschap Zuiderzeeland zich richtte op stilstaande wateren kan een verbreding met stromende wateren de bevindingen en conclusies versterken.

In deze pilotstudie wordt geprobeerd antwoord te geven op de volgende twee onderzoeksvragen:

1. In welke mate verschilt een macrofaunagemeenschap in een met ijzerrijke kwel belast oppervlaktewater van een zo goed mogelijk vergelijkbaar ecosysteem zonder deze ijzerrijke kwel en welke soorten of soortgroepen zijn het gevoeligst voor ijzerrijke kwel?
2. Op welke manier en in welke mate zijn deze effecten van ijzerrijke kwel meegenomen bij het opstellen van de KRW-beoordelingsmethodiek en het vaststellen van aangepaste doelen?

Het project wordt uitgevoerd met financiële bijdragen van Waterschap Zuiderzeeland, Waterschap Rivierenland, Waterschap de Dommel, Waterschap Aa en Maas, Hoogheeemraadschap Hollands Noorderkwartier en STOWA.