De problemen met de netcapaciteit (netcongestie) en de grilligheid van vraag en aanbod van (duurzame) energie uit zon en wind vormen een belangrijk obstakel bij behalen van energieneutraliteit in 2025 dat de waterschappen zich tot doel hebben gesteld, maar ook bij de uitvoering van de Regionale Energie Strategieën (RES) waar de waterschappen zich aan hebben gecommitteerd. Daarbij zijn de kosten voor uitbreiding van het elektriciteitsnet zeer hoog; de kosten worden geschat op 110 miljard Euro. Met de realisatie van energie-hubs wordt beoogd de opwek en het verbruik van duurzame energie op lokale schaal aan elkaar te koppelen en de opgewekte energie lokaal te benutten, waarbij uitbreiding van het net tot een minimum beperkt kan blijven.

Een energiehub is een knooppunt in een energiesysteem waar verschillende energiedragers samenkomen en er afstemming tussen vraag en aanbod, opslag en conversie (omzetten van de ene in de ander vorm van energie) mogelijk is. Rwzi’s zijn grote energieverbruikers met een relatief continu gebruikspatroon en tal van mogelijkheden voor energieconversie en flexibiliteit. Zo kan bijvoorbeeld opgewekt biogas (uit slibvergisting) als brandstof omgezet worden naar warmte, elektriciteit of groen gas, kunnen additionele energieconversiesystemen geplaatst worden, zoals zoals electrolysers (water in waterstof en zuurstof wordt omgezet), alsook opslagsystemen (of batterijen). Ook kan de aanwezige WKK bij overproductie aan duurzame energie afgeschakeld worden. Met deze maatregelen kan het net ontlast worden en kunnen rwzi’s een gunstige bijdrage leveren aan de vorming van een smart energie-hub.

In dit project wordt een generieke werkwijze ontwikkeld voor de realisatie van energiehubs, waarin ook rwzi’s een rol spelen. De casus Harderwijk dient hierbij als belangrijk voorbeeld.

Casus Harderwijk

Op de rwzi Harderwijk (200.000 ie) en in haar nabijheid worden meerdere wind- en zonprojecten ontwikkeld. De teruglevering van energie naar het net is beperkt mogelijk. Zoals vele rwzi’s ligt de rwzi op een industrieterrein. Het bedrijvenpark op dit terrein is sterk gericht op verduurzaming en heeft de ambitie om een producent te worden van duurzame energie. Ook de gemeente Harderwijk heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan en is in samenwerking met het waterschap bezig met het oprichten van een windpark. De rwzi beschikt over slibvergisting, een WKK, groengas-opwerksysteem en een aquathermie centrale voor de nabije woonwijken.

Concrete vraag is om de match van energieverbruik en energie-opwekpatronen van de lokale partners te onderzoeken en te gebruiken om het net te ontlasten. Getracht wordt om zoveel mogelijk lokaal te verbruiken, wat lokaal wordt opgewekt door de juiste match te vinden. Het concept wordt in detail ontworpen met de intentie om in 2022 de hub Harderwijk te realiseren. Het uitgangspunt is dat het Rijk anno 2022 een experimenteerruimte toestaat om de hub functie mogelijk te maken. De Unie van Waterschappen spant zich hiervoor in.

Meer weten?

In STOWA ter Info 79 stond een uitgebreid achtergrondverhaal over de rwzi als energiehub. > Bekijk het verhaal