Specifieke informatieproducten op basis van remote sensing worden sinds enige jaren toegepast in het operationele en strategische waterbeheer in Nederland. Bekende voorbeelden zijn het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN), Nationale Regenradar, en Landelijk Grondgebruikbestand Nederland (LGN). De laatste jaren worden ook innovatievere remote sensing producten gebruikt door waterbeheerders, zoals actuele verdamping, bodemvocht, en detailopnamen vanuit drones. Deze producten worden echter nog niet standaard ingezet bij het waterbeheer. Er wordt vanuit gegaan dat gebruik van remote sensing in het waterbeheer nog verder uitgebreid kan worden, waardoor waterbeheer doelmatiger zal worden.

Ondanks deze aanname is een daadwerkelijke kosten-baten analyse van het gebruik van verschillende remote sensing toepassingen in het waterbeheer nooit uitgevoerd. De activiteiten van de SAT-WATER groep waren tot nu toe gebaseerd op een allereerste ruwe kosten-baten schatting. Hieruit bleek dat voor één waterschap per jaar EUR 1,2 miljoen bespaard kan worden bij inzet van remote sensing.

Een volledige kosten-baten analyse vergt veel tijd en is gezien de complexiteit van vooral de baten erg moeilijk. Er is daarom voor gekozen om
(i) een korte inventarisatie bij een viertal waterschappen uit te voeren, namelijk Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR), Waterschap Brabantse Delta, Wetterskip Fryslân en Waterschap Hunze en Aa's,
(ii) een literatuurstudie te doen en
(iii) “expert-knowledge” te gebruiken om doelmatigheid van remote sensing te inventariseren. Doelmatigheid wordt hier op drie manieren ingeschat:

• Kostenbesparing doordat het RS product dezelfde service levert als zonder RS maar dan tegen lagere kosten.
• Betere service doordat het product een hogere kwaliteit heeft dan zonder RS. Kosten gaan niet omlaag, maar baten (directe en/of indirecte) worden groter.
• Nieuwe service die zonder RS niet mogelijk is. Zowel kosten als baten gaan omhoog.

Met betrekking tot de kostenbesparing wordt alleen de besparing op de werkprocessen van de waterschappen meegenomen. De maatschappelijke baten zijn naar verwachting vele malen hoger. Hierbij kan worden gedacht aan het verkleinen van de kans op schade aan bijvoorbeeld gewassen en infrastructuur.

In deze rapportage wordt ingegaan op twee vaak toegepaste remote sensing producten (AHN en luchtfoto’s) en twee innovatievere producttypen (bodemvocht en verdamping). Hoofdstuk 2 van dit rapport bevat achtergrondinformatie over de huidige status en de potentie van deze informatieproducten voor het waterbeheer in Nederland, mede op basis van een beknopt literatuuronderzoek. Hoofdstuk 3 geeft een synthese van de uit interviews verkregen informatie betreffende de doelmatigheid van het AHN en luchtfoto’s. In hoofdstuk 4 wordt op basis van de uitspraken van waterschappers een inschatting gemaakt van de doelmatigheid van bodemvocht- en verdampingsproducten, wanneer deze in de toekomst in het waterbeheer worden geintegreerd. Hoofdstuk 5, tenslotte, geeft de conclusies ten aanzien van de inzet van remote sensing producten in het waterbeheer.